Als trainingsacteur werk ik tijdens anti-agressietrainingen regelmatig met de spanningsoefening. Dat is een oefening waarbij de deelnemers in de ruimte verspreid gaan staan, hun gezichten van mij afgewend. Als agressor loop ik dan de ruimte in en ga ik ze één voor één af om non-verbaal en verbaal voor een hoop spanning te zorgen: ik scheld, ik manipuleer, ik slijm, ik bedreig, ik minacht en ik verleid.
Veiligheid
Het is handig om tijdens een agressietraining van tevoren te checken of er deelnemers zijn die onlangs een emotionele ervaring hebben meegemaakt of in een agressieve situatie zijn beland. Meedoen aan een dergelijke spanningsoefening is dan wellicht niet handig. Als er een deelnemer is die tijdens de oefening merkt dat de stress hem of haar te veel wordt, mag diegene een afwerend gebaar maken en gaan zitten. Dan weet ik dat ik diegene kan overslaan. Vaak merk ik zelf al wanneer het iemand teveel wordt maar toch…veiligheid gaat voor alles. Soms heeft een deelnemer dit niet voldoende bij zichzelf gecheckt. Het kan ook zijn dat iemand een paar jaren geleden iets heftigs heeft meegemaakt en dacht dat hij dat al had verwerkt. Met deze oefening kun je oude wonden openrijten. Daar kun je dan te laat achter komen. Je gevoel volgen en op tijd besluiten om niet aan de spanningsoefening mee te doen, is dan een goede keuze.
Gewelddadige relatie
Ik heb een keer meegemaakt dat ik tijdens de spanningsoefening op een vrouw af stapte en haar begon te verleiden. Ze leek hier nauwelijks op te reageren. Vervolgens begon ik tegen haar uit te vallen. Ik riep: 'wie denk je wel niet dat je bent, arrogante bitch? Mij een beetje negeren hè? Ben ik niet goed genoeg voor je?' Voordat ik het goed en wel besefte, gaf de vrouw mij een flinke duw.
De oefening werd stilgelegd. Wat was er aan de hand? De vrouw in kwestie zat in een gewelddadige relatie met haar vriend en heel recentelijk besloot ze een punt te zetten achter die relatie. Ondanks dat het 'vers' was, dacht ze dat ze deze oefening wel aankon. Dat bleek anders uit te pakken.
Ik weet dat ik me niet schuldig hoef te voelen, zoiets kan gebeuren. Toch deed ik dat wel. Ik ben tenslotte ook maar een mens. Ik vond het heel naar voor deze vrouw. Typisch een voorbeeld uit de praktijk waaruit blijkt hoe belangrijk het is om de juiste acteur voor je te hebben. Iemand die niet over je grenzen gaat. Veiligheid voor alles!
Stoere agente
Wat ik me ook nog kan herinneren is dat ik als acteur werd ingeschakeld voor een agressietraining van het Rode Kruis. Dat waren vrijwilligers. Elk van hen had overdag een duidelijk beroep. Er was een advocaat, een psycholoog en…een agente. Voor aanvang van de spanningsoefening werd er gevraagd of er deelnemers waren die liever niet mee wilde doen. De agente uit het gezelschap zei stoer dat het maar een speloefening was en dat ze dergelijke situaties regelmatig meemaakte. Voor haar was dit dagelijkse kost.
Tijdens de spanningsoefening stapte ik ferm op haar af en begon te dreigen. Ik wilde nog een stap in haar richting zetten zodat we bijna neus aan neus stonden. Ik zag haar gespannen tegenover me staan en plots greep ze in een reflex naar haar gummiknuppel, die ze op dat moment natuurlijk niet bij zich had. Ze stond er wel even van te kijken. Het is weliswaar maar spel. Toch kan er veel naar boven komen tijdens zo'n speloefening.
Geloofwaardig, alert en zorgzaam
Als trainingsacteur moet je op zo'n moment niet alleen geloofwaardig spel neerzetten maar vooral heel alert en zorgzaam zijn. Na afloop van de oefening schud ik alle deelnemers de hand en knik ze bemoedigend toe: 'goed gedaan'. Op die manier is de negatieve energie afgeschud en kan de training verdergaan.
